Để đảm bảo sức khỏe, nhiều gia đình ngày càng thận trọng hơn trong việc lựa chọn các loại thực phẩm cho bữa ăn hằng ngày. Trước thực trạng này, hiện ngày càng có nhiều mô hình trồng rau sạch tại nhà, trong đó phải kể đến mô hình trồng rau khí canh của Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và Dịch vụ KH&CN (gọi tắt là Trung tâm) thuộc Sở KH&CN Tiền Giang. Đây được xem là mô hình sản xuất mới đáp ứng các yêu cầu về kinh tế, hiệu quả, chất lượng sản phẩm.
Mô hình trồng rau khí canh trụ đứng hoạt động dựa trên nguyên tắc cơ bản là phun một màn sương giàu dinh dưỡng trực tiếp lên rễ, giúp cây sinh trưởng và phát triển trong điều kiện tốt nhất. Hệ thống trồng rau khí canh có nhiều loại khác nhau, tùy theo nhu cầu sử dụng như: 1 trụ đứng, 3 trụ đứng, 9 trụ đứng… Mỗi trụ gồm có 42 – 45 hốc trồng, mỗi hốc có thể trồng từ 1-3 cây rau tùy loại. Với phương pháp trồng theo trụ đứng, người trồng sẽ tiết kiệm được diện tích. Với bộ 1 trụ hoặc 3 trụ, người trồng chỉ cần diện tích trên 1m2, bộ 9 trụ cần khoảng 6m2, đây cũng là ưu điểm nội trội hơn so với trồng rau theo phương pháp thủy canh.
Với mô hình trồng rau khí canh, chất dinh dưỡng sẽ được phun sương quanh bộ rễ, lượng nước dư sẽ chảy về bồn chứa bên dưới và tiếp tục tuần hoàn sử dụng. Bên cạnh đó, chất dinh dưỡng được bơm tưới theo chế độ hẹn giờ (15 phút/lần) và dễ dàng điều chỉnh tùy theo độ lớn của cây. Dinh dưỡng được cây trồng hấp thu dễ dàng, giúp cây tăng trưởng nhanh, giảm chi phí sản xuất cho người sử dụng.
Rau trồng bằng phương pháp khí canh sẽ được kiểm soát chất dinh dưỡng ngay từ đầu, không cần sử dụng đất nên hạn chế sâu bệnh phát sinh, không lo tồn dư hóa chất hay kim loại nặng trong đất. Cây được hấp thu dưỡng chất đầy đủ nên thời gian thu hoạch được rút ngắn, trung bình sau khoảng 20 ngày là có thể thu hoạch. Người trồng có thể kết hợp nhiều loại cây trồng khác nhau trong 1 mô hình để đáp ứng nhu cầu sử dụng đa dạng của gia đình.
Theo KS Lê Hữu Đạt, các giai đoạn khi canh tác rau khí canh bao gồm: Ươm cây con; đưa cây con lên trụ; chăm sóc và thu hoạch. Ở giai đoạn đưa cây con lên trụ, thông thường từ 12-14 ngày sau khi gieo hạt thì cây con có thể được đưa lên trụ trồng. Cây con (bao gồm cả giá thể) sẽ được đưa vào rọ chứa bằng nhựa có các khe hở để rể phát triển. Các rọ này sẽ được đưa vào các hốc trên trụ rau, mỗi trụ bao gồm 42 – 45 hốc trồng.
Ở giai đoạn chăm sóc và thu hoạch, người trồng phải tiến hành pha dung dịch dinh dưỡng. Song, trước khi pha dung dịch dinh dưỡng cần tiến hành kiểm tra chất lượng nước cung cấp cho hệ thống để quyết định tỉ lệ pha phù hợp cho cây trồng, nồng độ dinh dưỡng cần đạt trong giới hạn 1.100ppm – 1.300ppm; tỉ lệ này sẽ được điều chỉnh theo sự phát triển của cây trồng. Sau khi trồng được khoảng 20 ngày, người trồng có thể thu hoạch rau (tùy loại).
Theo Trung tâm, hiện đơn vị đã chuyển giao mô hình trồng rau khí canh cho gần 20 hộ dân trong và ngoài tỉnh. Các hộ này trồng rau chủ yếu để sử dụng trong gia đình. Bà Cao Thị Bé (ngụ phường 6, TP Mỹ Tho) cho biết: Để đảm bảo sức khỏe cho gia đình nên nhà tôi tự trồng sau để sử dụng. Khi trồng rau theo mô hình khí canh tôi được cán bộ kỹ thuật của Trung tâm hướng dẫn cách chăm sóc, thời gian chăm nước, chăm dinh dưỡng cho rau. Nhìn chung, trồng rau khí canh ít tốn công chăm sóc. Đây là đợt thu hoạch đầu tiên, thời gian tới, gia đình tôi sẽ tiếp tục trồng rau để sử dụng.
Bên cạnh việc chuyển giao cho các hộ gia đình, hiện Trung tâm đã chuyển giao mô hình cho Khu du lịch Điền Lan Thôn Trang (xã Tam Hiệp, huyện Châu Thành) sản xuất theo mô hình trang trại. Trang trại trồng rau khí canh tại đây có quy mô 168 trụ trồng (8 giàn, mỗi giàn 21 trụ). Trang trại bắt đầu sản xuất từ tháng 2/2019 với các loại cải và rau muống.
Nhìn chung, mô hình trồng rau khí canh trụ đứng là phương pháp trồng rau sạch theo công nghệ mới với nhiều ưu điểm vượt trội. Hệ thống có thể được thiết kế theo nhu cầu và diện tích có sẵn, có thể phát triển theo mô hình gia đình, trang trại, nhà lưới. Ngoài ra, ưu điểm nổi trội nữa của việc trồng rau khí canh là giảm được giá thành so với trồng rau thủy canh. Theo tính toán, với mỗi trụ, năng suất thu được mỗi đợt từ 3-5kg rau (tùy loại) với giá thành khoảng 20.000 đồng/kg. Chi phí đầu tư cho dung dịch dinh dưỡng, cây giống khoảng 40.000 – 60.000 đồng/đợt. Sau khi trừ chi phí, người trồng vẫn đảm bảo lợi nhuận từ 20.000 – 40.000 đồng/trụ.
Một số hình ảnh vườn rau khí canh tại Điền Lan Thôn Trang:
(Nguồn https://khoahocvacongnghevietnam.com.vn/khcn-dia-phuong/23333-tien-giang-san-xuat-rau-sach-tu-mo-hinh-trong-rau-khi-canh.html)